مراحل اخذ مجوزها برای شرکت های دانش بنیان
استان قزوین از یکسو در مجاورت پایتخت قرار دارد و راحتتر از بسیاری استانهای دیگر میتواند از امکانات تهران استفاده کند و از سویی دیگر سال ها به عنوان استانی صنعتی و کشاورزی شناخته شدهاست. مجموع اینها، شرایطی را برای قزوین فراهم میکند که میتواند در توسعه شرکتها و واحدهایفناور موثر باشد. پارک علم و فناوری استان قزوین نیز بنابر مسئولیتی که دارد، در این زمینه خدمات متنوعی را به متقاضیان ایجاد شرکتهایی بر مبنای محصولات دانشبنیان ارائه میدهد و به آنها در طیکردن این مسیر کمک میکند؛ اما در مسیر حرکت شرکتها و پارک، مشکلاتی وجود دارد که دکتر یوسف گرجی مهلبانی، رئیس پارک علم و فناوری استان قزوین، در گفتوگوی پیش رو به شرح آنها می پردازد.
در حــال حاضــر چنــد شــرکت در پــارک علــم و فنــاوری اســتان مســتقر هســتند؟ از اینهــا چــه میــزان نوپــا هســتند و چــه تعــداد بــه مرحلــه تجاری ســازی رســیده اند؟
در حــال حاضــر 155 واحــد فنــاور در ســه مقطــع رشــد مقدماتــی، رشــد و موسســات در پــارک علم و فناوری اســتان قزویــن مســتقر هســتند، بــه ایــن ترتیــب کــه 100 هســته و واحــد فنــاور در دوره رشــد مقدماتــی و اغلــب اســتارت آپی و نوپــا هســتند و البتــه تعــدای از ایشــان موفــق بــه تولیــد نمونــه اولیــه نیــز شــدهاند. 55 واحــد فنــاور در دوره رشــد و موسســات کــه موفــق بــه تولیــد نمونــه اولیــه محصــول خــود شــدهاند و در مراحــل اولیــه تجاریســازی محصــول خــود هســتند یــا موفــق بــه تولیــد نیمه صنعتــی و صنعتــی شــده اند. لازم اســت بــه ایــن نکتــه هــم اشــاره کنــم کــه تاکنــون 93 محصــول از واحدهــای فنــاور مســتقر در پــارک علــم و فنــاوری بــه مرحلــه نمونه ســازی رســیده اند و از آنهــا رونمایــی شــده اســت.
ایــن شــرکتها بیشــتر در چــه زمینه هایــی فعالیــت میکننــد؟
غالــب فعالیــت واحدهــای فنــاور مســتقر در پــارک عبارتنــد از مکانیــک( طراحــی و ســاخت)، صنایــع شــیمیایی، فنــاوری اطلاعــات و ارتباطــات و نرمافزارهــای کامپیوتــری، ســخت افزارهای رایانــهای، بــرق قــدرت و الکترونیــک، کنتــرل و مخابــرات و علــوم کشــاورزی و گیاهــان دارویــی.
یکــی از نکاتــی کــه مطــرح میشــود ایــن اســت کــه شــرکتهای مســتقر در اســتانها در ابتــدا بــا توجــه بــه پتانســیلهای منطقــهای، مشــکلات همــان اســتان و منطقــه را حــل کننــد. آیــا در اســتان شــما ایــن اتفــاق افتــاده اســت؟ ظرفیتهــا و مشــکلات قزویــن چیســت؟
اســتان قزویــن دارای پتانســیل بســیار زیــادی در بخشهــای صنعــت بــه ویــژه صنایــع شــیمیایی، قطعه ســازی و صنایــع وابســته بــه خــودرو و لــوازم خانگــی، هنــر( خصوصــا هنــر خطاطــی) و کشــاورزی بــه خصــوص در تولیــد نهــال، گیاهــان دارویــی، انگــور و صنایــع وابســته بــه آن اســت. همچنیــن بــه دلیــل وجــود دانشــگاه های متعــدد موفــق در اســتان، پتانســیل بســیار زیــادی در تربیــت و تامیــن نیــروی انســانی متخصــص در زمینه هــای مختلــف دارد. از طرفــی مشــکلات اســتان را میتــوان در چنــد بخــش دســته بندی کــرد. از جملــه اینکــه مــا بــا معضــل شــامل اشــتغال، بــه ویــژه در قشــر تحصیلکــرده روبــهرو هســتیم. از طرفــی مهاجــرت ســنتی بــه قزویــن بــرای تجــارت و اشــتغال داریم و کمبــود آب خصوصــا در بخــش کشــاورزی. از ســویی مشــکلات اخیــر پیش آمــده ریزگردهــا بــه دلیــل کمبــود آب و آســیب دیدن لایــه رویــی خــاک در بخش هایــی از اســتان قزویــن نیــز وجــود دارد. همچنیــن بــا عــدم وجــود ســرمایه کافــی بــرای اتمــام پروژه هــای صنعتــی دســت بــه گریبانیــم.
در ایــن راســتا پــارک علــم و فنــاوری اســتان قزویــن بــا همــکاری مراکــز رشــد اســتان بــه تشــویق اقشــار علمــی جامعــه بــه منظــور ورود بــه ایــن حوزه هــا اقــدام کــرده و طرحهــای متعــددی بــر اســاس پتانســیل موجــود و بــا توجــه بــه نیازهــای اســتان شــکل گرفتــه اســت، ماننــد نرم افزارهــای بــرآورد نیــاز واقعــی گیاهــان، سیســتم آبیــاری هوشــمند، تصفیــه فاضــلاب بــه روش نویــن، پــرورش نهــال بــدون خــاک و…
مراحل اخذ مجوزها برای شرکت های دانش بنیان
شــما در پــارک چــه خدماتــی بــه شــرکتها ارائــه میدهیــد؟
خدماتــی را کــه پــارک علــم و فنــاوری بــه واحدهــا ارائــه میدهــد، میتــوان در چنــد دســته قــرار داد. مــا در حــوزه خدمــات مشــاورهای، ارائــه مشــاوره های تخصصــی در زمینــه طــرح کســب و کار، بــازار و ســایر مســائل مربــوط بــه تاســیس و راهانــدازی شــرکت را داریــم. خدمــات آموزشــیمان شــامل برگــزاری دوره هــای آموزشــی بــه منظــور توانمندســازی نیــروی شــاغل در واحدهای فنــاور در حوزه هــای مختلــف از جملــه دوره بازاریابــی، قیمت گــذاری، تصمیم گیــری، قوانیــن تجــارت، قوانیــن ثبــت شــرکت ها و ســایر دوره هــای مــورد نیــاز میشــود. در حــوزه ارائــه تســهیلات مالــی نیــز بــه واحدهــای فنــاور در دو قالــب ســرمایه در گــردش و تســهیلات مــدت دار تســهیلاتی ارائــه میدهیــم کــه هــدف اینهــا حمایــت از ایــن واحدهــا در کاربردی کــردن دانــش فنــی اســت. از ســویی دیگــر بــا ســازمان های ذیربــط بــه صــورت مکاتبــه، بازدیدهــای دوطرفــه و… ارتباطاتــی را صــورت میدهیــم کــه ســه هــدف بــرای آن داریــم؛ یکــی معرفــی محصــول واحدهــای فنــاور بــه آنهــا، دیگــری ایجــاد زمینه هــای لازم جهــت انعقــاد قــرارداد و در نهایــت ســهولت در امــر اخــذ مجوزهــای لازم در تولیــد محصــول واحدهــای فنــاور اســت. در نهایــت نیــز تــلاش میکنیــم بــه ایــن واحدهــا در زمینــه جــذب ســرمایه گذار از طــرق مختلــف کمــک کنیــم.
چــه مشــکلاتی داریــد کــه اگــر حــل شــوند، رونــد خدمت رســانی بــه شــرکتها تســهیل می شــو د ؟
مشــکلاتی کــه پــارک علــم و فنــاوری در راســتای دســتیابی بــه اهــداف خــود و حمایــت از واحدهــای فنــاور بــا آن روبــه رو اســت، عبارتنــد از: عــدم تخصیــص بودجه هــای اســتانی مناســب، در اختیــار نداشــتن بودجــه بــرای ارائــه تســهیلات بــه واحدهــای فنــاور، ضعــف همــکاری و تعامــل برخــی دســتگاه های اجرایــی در خصــوص حمایــت از ســرمایه گذاری، تبلیغــات محــدود در خصــوص فرصتهــای ســرمایه گذاری، نبــود الگــوی بومــی و نقشــه کلان فنــاوری و وجــود ســازمانهای مــوازی، دسترســی نداشــتن بــه تســهیلات بــا بهــره مناســب بــرای تازهواردیــن بــه صنعــت، عــدم فرهنگســازی در راســتای ســرمایه گذاری ریســک پذیر و نداشــتن همــکاری لازم در خصــوص رفــع مشــکل آب شــرب و حمــل و نقــل پــارک.
بــا توجــه بــه اینکــه ارتبــاط نزدیکــی بــا تعــداد زیــادی از شــرکت ها و واحدهــای فنــاور داریــد، مشــکلات آنهــا را چــه میدانیــد؟
از مهمتریــن مشــکلات پــارک علــم و فنــاوری و ســایر مراکــز رشــد در خصــوص هســته ها و واحدهــای فنــاور متقاضــی دانش بنیانــی، ارزیابــی و ممیــزی دانش بنیانــی آنهاســت. در ارزیابــی و ممیــزی دانش بنیانــی بعضــا از داورهایــی اســتفاده میشــود کــه نــه در زمینــه کســب و کار و نــه در زمینــه موضــوع خــاص آن شــرکت، تخصــص ندارنــد. داورهایــی کــه خــود تاکنــون ســابقه حضــور در تولیــد و صنعــت را نداشــته اند و از مشــکلات موجــود در ایجــاد محصــول بی اطلاعنــد. لــذا شــرکت های زیــادی بــا وجــود اینکــه بنیــان محصولشــان بــر اســاس دانــش خودشــان بــوده و در حالــی کــه توانایــی خلــق محصــولات بیشــتری را بــا تکیــه بــر دانــش، خلاقیــت و نــوآوری خــود دارنــد، در ارزیابی هــا رد میشــوند. ایــن موضــوع تاثیــر بســیاری در تمایــل ســایر شــرکتها جهــت ارزیابــی بــه دســت معاونــت علمــی و فنــاوری ریاســت جمهــوری داشــته و تاثیــرات منفــی آن بــر ایده پــردازان نخبــه اســتان مشــهود اســت.از ســوی دیگــر شــرکت هایی کــه پــس از ممیــزی موفــق بــه کســب عنــوان دانش بنیانــی میشــوند، از حمایتهــای مالــی و تجاری ســازی مناســبی برخــوردار نمی شــوند، زیــرا مکانیــزم تعریف شــدهای بــرای ایشــان در ایــن زمینــه وجــود نــدارد. یــک شــرکت دانش بنیــان نیــز ماننــد هــر شــرکت دیگــری کلیــه مراحــل اخــذ مجوزهــای قانونــی تولیــد محصــول خــود از جملــه مجــوز اســتاندارد،
پروانــه بهرهبــرداری، مجــوز بهداشــت و… را به ناچــار طــی میکنــد کــه تعــدد و پیچیدگــی آنهــا موجــب کاهــش ســرمایه گذاری و کاهــش تمایــل ایجــاد کســب و کار در کشــور شــده اســت. بــرای شــرکتهای دانش بنیــان همــان روشهــا، ســاز و کارهــا و قوانینــی جــاری اســت کــه بــرای هــر شــرکت دیگــری اعمــال میشــود. بنابرایــن نخبــگان بــه ایــن نتیجــه میرســند کــه اخــذ مجــوز دانشبنیانــی در تســهیل امــور و تغییــر نــگاه بــه تولیــد، تاثیــری نداشــته اســت. همچنیــن در خصــوص ارائــه تســهیلات بــه شــرکتهای دانش بنیــان، بــه دلیــل پیچیدگــی و زمانبــر بــودن فراینــد ارائــه تســهیلات، اغلــب از دریافــت آن منصــرف میشــوند.
منبع ماهنامه اقتصاد دانش بنیان