حمایت صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران
1- صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران
1-1- معرفی
صندوق توسعه تكنولوژي ايران با هدف توسعه كسب و كارهاي مبتني بر فناوري، اجزاي مورد نياز براي توسعه كسب و كار را در شبكهاي گرد هم آورده است و قابليت آن را دارد در قالب يك توسعهدهنده صنعتي و در پوشش خدمات نوين مالي، زمينه را براي ايجاد كسب و كارهاي مبتني بر فناوري فراهم آورد. لازم به ذكر است با توجه به تعداد رو به افزايش فارغالتحصيلان دانشگاهي و نرخ بالاي بيكاري در آنها كه بر طبق آمار رسمي، 5 درصد بالاتر از نرخ بيكاري جامعه است، كارآفريني براي آنها نيازمند توجه ويژهاي میباشد كه در گروي خلق كسب و كارهاي مبتني بر فناوري و به كارگيري اين فارغالتحصيلان ميباشد.
سهامداران این صندوق عبارتند از:
مرکز همکاریهای فناوری ریاست جمهوری، 40 درصد
بانک کشاورزی که 6 درصد
بانک ملی ایران، 13.3 درصد
بانک صنعت و معدن، 13.3 درصد
وزارت صنایع و معادن، 0.07 درصد
سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی، 0.07 درصد
موسسه توسعه فناوری نخبگان، 8.5 درصد
موسسه طرح و توسعه فناوری ایرانیان، 8 درصد
ایباکو (موسسه مدیریت و تحلیل كسب و کار)، 1 درصد
1-2- خدمات
1-2-1- تسهيلات نوين مالي صندوق در راهاندازي كسب و كار
صندوق توسعه تكنولوژي با برسي خدمات نوين مالي در سراسر دنيا، الگوهايي براي ارايه خدمات مالي جهت راهاندازي كسب و كار تدوين نموده است كه ضمن ريسكپذير بودن، با هدف تمركز بر راهاندازي يا توسعه كسب و كار ارائه ميشوند. يكي از اين خدمات كه فرآيندهاي اجرايي آن توسط صندوق تدوين شده است، وام (Mezzanine (Mezzanine Loan ميباشد.
1-2-2- خدمات حوزه مالي و سرمايه گذاري
1-2-2-1- تحليل مالي طرحهاي سرمايهگذاري
مديريت و برنامهريزي سرمايهگذاري طرح در سرمايهگذاري ثابت، در گردش و توسعهاي
مديريت مالي طرح در دوران ساخت و ارايه بهينهترين سناريو جهت انجام هزينههاي طرح
ارائه تحليل اوليه از عملکرد مالي طرح (IRR، NPV و …) در دوره 10 ساله
تحليل ريسک سرمايهگذاري نسبت به تغيير پارامترهاي مختلف سرمايهگذاري و عملياتي
ارزيابي اقتصادي طرح و آمادهسازي گزارشات لازم جهت ارايه به بانك
1-2-2-2- مشاوره تامين مالي و مديريت مالي
بررسي جريان نقدي سازمان و تحليل بهترين منابع تامين مالي
بررسي كليه گزينههاي ممكن در تامين مالي و ارائه بهترين سناريوي تامين مالي از منابع مرتبط
جذب سرمايهگذار و مشاركت در طرحهاي توسعه
طراحي خدمات مالي براي توسعه شبكهي فروش محصولات
در عين حال با توجه به شبكهاي از همكاران تخصصي مانند موسسه مشاوره و تحليل كسب و كار (ايباكو)، موسسه توسعه فناوري نخبگان، پارك فناوري پرديس كه اين صندوق در كنار خود گرد آورده است، قابليت ارائه خدمات ذيل نيز در حوزههاي بازار و تكنولوژي وجود دارد:
1-2-3- خدمات حوزه بازار
1-2-3-1- مطالعات بازار و ارائه فرصتهاي توسعه مبتني بر مزيتهاي بازار
تقسيمبندي بازار محصول از نظر نوع مشتريان، حوزه صنعت، نوع دسترسي و موقعيت جغرافيايي
مشخص کردن اندازه و جذابيت بازار (عرضه، تقاضا، رشد مصرف، عوامل موثر و…) در بازار داخلي و بين المللي در تقسيمهاي ذکر شده
بالانس عرضه و تقاضا در بازارهاي مختلف و تحليل پتانسيل بازار (آسيا، اروپا، خاورميانه و ايران)
تحليل مزيت رقابتي فروش در بازار داخل کشور و بازارهاي بينالمللي (قيمت، کيفيت، برند، ايجاد کانال فروش و غيره)
انتخاب حوزههاي تمرکز بازار (نوع محصول، حوزه صنعت) بر اساس تطبيق جذابيتهاي موجود و توانمنديها و استراتژيهاي بنگاه
مشخص کردن مشتريان عمده، معيارهاي تصميمگيري و انتخاب آنها (ارزش براي مشتري) و راههاي دسترسي به آنها (تحليل کانالهاي بازار و فروش)
تحليل موانع ورود در هرکدام از بازارهاي منتخب (تکنولوژي، سرمايه، کانالهاي بازار، پذيرش مشتري، جايگاه رقبا)
1-2-3-2-بررسي شرايط قيمت محصول
تحليل پارامترهاي موثر بر قيمت و روند تغيير آنها در آينده، محصولات داراي مواد اوليه مشابه، کشش بازار در محصولات نهايي
پيشبيني سناريو تغيير قيمت در بازارهاي مختلف در 5 سال آينده (بر اساس تحليل عرضه، تقاضا و نيز پارامترهاي موثر)
بررسي روند تغيير قيمت در بازار داخل کشور و پيشبيني تغييرات قيمت طي سالهاي بهرهبرداري و فروش محصول
پيشنهاد راهکار نفوذ در بازار (داخلي و بينالمللي) و تخمين سهم بازار بر اساس محرکهاي اصلي مزيتهاي رقابتي محصول در هرکدام از بازارها
ارائه ظرفيت پيشنهادي توليد محصول با توجه به ملاحظات و بررسيهاي فوق
1-2-3-3-تحليل ساختاري کسب و کار محصول
ترسيم نقشه صنعت (Big Map) مشتمل بر توليدکنندگان، واردکنندگان، توزيعکنندگان، مصرفکنندگان در طيف محصولات مورد نظر
نيازسنجي مشتريان
تحليل و شناسايي موارد ارزش براي مشتري (Value for Customer)
تحليل مزيت رقابتي براي محصول
مزيت قيمت تمام شده، مزيت تکنولوژي و مزيت دسترسي به بازار
سناريوهاي کسب و حفظ موقعيت رقابتي
شناسايي و پيشنهاد حوزههاي تمرکز
جمعبندي نتايج فوق و ارائه تجزيه و تحليل هزينه – عملكرد (Cost- Performance) براي کسب سهم بازار بيشتر در با محصولات مشابه
جمعبندي و ارايه پيشنهادات ذيل
راهکارهاي حفظ موقعيت رقابتي
تحکيم دسترسي به کانالهاي بازار
ملزومات ايجاد توانمندي داخلي
1-2-3-4- استراتژي توسعه بازار بر اساس فرصتهاي مکمل در زنجيره ارزش
ترسيم نقشه زنجيره ارزش محصول و شناسايي موقعيت بنگاه مورد نظر در آن (تامين کنندگان مواد اوليه، مشتريان بنگاه، شبکه زنجيره ارزش بنگاه
بررسي توانمنديها و استراتژيهاي بنگاه براي ورود به يک بازار جديد
شناسايي فرصتهاي مکمل موجود با توجه به جمعبندي فوق
تحليل و مطالعه بازار براي فرصتهاي شناسايي شده و انتخاب فرصتهاي جذاب
استراتژيهاي دسترسي و اکتساب فرصتهاي منتخب
ايجاد يک شرکت مستقل
تشکيل شراکت استراتژيک با اهداف: کسب بازار داخل، دسترسي به بازارهاي جهاني، دسترسي به تکنولوژي
1-2-4- خدمات حوزه فني و تكنولوژي
1-2-4-1- ارزيابي فني (Technology Evaluation)
ارزيابي و مقايسه تکنولوژيهاي مختلف با توجه به مواردی مانند راندمان توليد، هزينه تمام شده توليد، ميزان مصرف انرژي، ملاحظات زيستمحيطي و غيره
بررسي منابع تامين تکنولوژي (ليسانسورها و يا تامين کنندگان ماشين آلات اصلي) و محدوديتهاي ممکن براي اخذ آن
ارائه پيشنهاد جهت اخذ ليسانس مورد نياز
تحليل پيچيدگي فرآيند و يا خط توليد جهت بهينه کردن خريد تجهيزات و ماشينآلات از تامينکنندگان داخلي و خارجي
1-2-4-2- تامين تكنولوژي و ماشينآلات (Technology Sourcing)
مذاكرهي خريد ماشينآلات، برقراري ارتباط با فروشندگان و دريافت پيشنهادات قيمت از توليدكنندگان مختلف
بررسي سناريوهاي مختلف خريد و پيشنهاد سناريوهاي بهينهي خريد
بررسي امكان خريد ماشينآلات دست دوم
بررسي امكان تامين بخشي از خط توليد توسط توليدكنندگان داخلي در راستاي كاهش هزينه
بررسي امكان ايجاد همكاريهاي مشترك فني (Technical Collaboration) با شركتهاي معتبر دنيا
امكان تامين دانش فني و بهره مندي از مشاوره تخصصي از طريق شبكههاي بينالمللي متخصصان فردي و افراد با سابقه در آن صنعت
1-2-4-3- خدمات حوزه توانمندسازي
حوزه مديريت
حوزه مالي و حسابداري
حوزه حقوقي
1-3- میزان سرمایه گذاری
سرمایه این صندوق، مبلغی بالغ بر 21,400 ميليون ريال میباشد که بر اساس اولویت بندی مورد نظر صندوق، بر روی طرحها سرمایهگذاری خواهد شد.
1-4- مرحله ورود به سرمایه گذاری
طرحهايي كه مراحل تحقيقاتي و نمونه اوليه را گذارنده و آماده توليد و ورود به بازار باشند.
طرحها بايد داراي توجيه فني و اقتصادي متناسب با شرايط اقتصادي كشور باشند.
1-5-چشمانداز، اهداف و استراتژیها
چشمانداز:
نهاد مالی شاخص برای هدايت سرمايه به طرحها و بنگاههاي دانشبنيان
آرمان:
ما ميخواهيم با ارائه الگويي كارا در ارائه خدمات مالي مبتني بر موازين اسلامي براي توسعه اقتصاد دانشبنيان زندگي بهتري را براي شهروندان ایرانی فراهم كنيم
اهداف:
هدف اصلي صندوق عبارت است از تأمين منابع مالي مورد نياز طرحهاي مبتني بر دانش و فناوري و كارآفرينان فناور، محققين و مخترعين نوآور (اعم از حقيقي و حقوقي) بمنظور نيل به خودکفايي و استقلال اقتصادي کشور و رهايي از وابستگي و توسعه بازار داخلي و خارجي خدمات و محصولات مبتني بر دانش و فناوري كشور.
در کنار اين هدف متعالي، ساير اهداف کلان صندوق نيز به شرح زير ميباشد:
متنوع تر کردن خدمات مالي مبتني بر موازين اسلامي
متمايز در کيفيت و نحوه ارائه خدمات براي توسعه کسب و کارهاي دانشبنيان
فعال و هدفمند در فرصتیابي براي سرمايهگذاري در طرحها و بنگاههاي دانشبنيان
تقويت سرمايههاي اجتماعي صندوق
توسعه سازماني منعطف، پويا، متکي بر خرد جمعي و کارآمد در تعامل سازنده با شبکه همکار
1-6- اولویتها
در حال حاضر اولويتهاي صندوق به قرار زير ميباشد:
بيو تكنولوژي
صنايع پاييندستي پتروشيمي مبتني بر فناوري
مواد پيشرفته
نانوتكنولوژي
تجهيزات و سيستمهاي پيشرفته الكترونيكي و مخابراتي
تجهيزات پيشرفته پزشكي
صنايع شيمايي و فرايندي پيشرفته
1-7- الزامات پذیرش طرحها:
مجريان طرحها و يا سهامداران مربوطه توانايي تامين بخشي از سرمايه مورد نياز را (حداقل به مبلغ 20 درصد سرمايهگذاري) داشته باشند.
صندوق با متقاضياني كه داراي شخصيت حقوقي هستند تعامل خواهد داشت.
در قراردادهای مشارکت، نحوه حضور در ترکیب سهامداران و خروج، متناسب با ریسک و بازدهی طرح، مشخص میگردد.
در تسهیلات کوتاهمدت، بازپرداخت مطابق با جدول زمانی قرارداد شده انجام میگیرد.
منابع مالی صندوق بصورت کمک بلاعوض نبوده و صرفاً بر اساس توجیه اقتصادی و فنی طرح، واگذار میگردد.
آييننامههاي مرتبط با فرايند ارزيابي، تصويب و نظارت بر اجرا و همچنین هزینههای کارشناسی طرحهاي مصوب صندوق به شرح زير مي باشند:
دستورالعمل پذيرش، ارزيابي و نظارت ( )
هزينههاي کارشناسي ( )
دستورالعمل نظارت و اجرا ( )
1-8- فرایندهای مربوط به ارائه تسهیلات
گام های موجود جهت بررسی طرحها به شرح زیر میباشد:
1-8-1- پذیرش اولیه
1-8-1-1- تشکیل جلسه مصاحبه با پیشنهاد دهنده طرح (متقاضي)
این جلسه به منظور کسب آشنایی اولیه با مشتری و موضوع طرح پیشنهادی وی و ارائه راهنمایی و مشاورههای احتمالی از سوی صندوق و همچنین به جهت جلوگیری از اتلاف وقت مشتریان با آنها برگزار میگردد.
1-8-1-1-2- تكمیل فرم درخواست
پس از برگزاری جلسه مصاحبه و در صورت اولویت داشتن طرح ارائه شده، فرمهای مرتبط با نوع طرح در اختیار مجری قرار داده می شوند. متقاضیان باید قبل از تكمیل پرسشنامهها و فرمها، كلیة شرایط و ضوابط صندوق، جهت تأمین مالی را، مطالعه نمایند. متقاضيان بايستي علاوه بر مدارك، نسبت به پرداخت هزينه كارشناسي به مبلغ 1.5 در هزار مبلغ درخواستي (با توجه به هزينه حداقلي يك ميليون ريال) به حساب صندوق اقدام نموده و فيش واريزي را همراه مدارك به صندوق ارسال نمايند.
“شماره حساب سپرده 1-7811300-8100-312 بانك پاسارگاد به نام صندوق مالي توسعه تكنولوژي ايران”
گروه کارشناسی و تیم تأمین مالی صندوق پس از دریافت فرمها و اطلاعات مورد نیاز، ظرف مدت یك هفته اطلاعات كامل شده را بررسی كرده و نتیجه اولیه را به اطلاع متقاضی خواهد رساند. لذا ارائه اطلاعات واقعی و شفاف، در تسریع روند بررسی، موثر است.
1-8-2- بررسی کلیات و ابعاد فنی و بازار
1-8-2-1- در این مرحله كلیه شرایط و ضوابط صندوق برای مشاركت در سرمایهگذاری یا ارائه تسهیلات كوتاهمدت برای متقاضی تشریح میگردد.
1-8-2-2- تشکیل جلسات با حضور اعضای اصلی طرح برای معرفی بیشتر طرح به صندوق
پس از دریافت اطلاعات كامل طرح تجاری، در مدت دو هفته نتیجه بررسی به متقاضی اعلام خواهد شد.
1-8-3- بررسی جزئیات و ابعاد اقتصادی و مالی
1-8-3-1- دریافت گزارش امكانسنجی و گزارش مالی (بسته به نوع طرح)
1-8-3-2- برگزاری جلسات لازم برای بررسی جوانب مالی و تجاری طرح با حضور مجری
1-8-3-3- مذاكره با سایر سرمایهگذاران طرح (در صورت وجود)
1-8-4- جمع بندی و اخذ مصوبه
1-8-4-1- تهیه گزارش اعتباری و ارائه آن به كمیته اعتباری و هیئت مدیره
1-8-5- احراز شرایط حقوقی و عقد قرارداد
1-8-5-1- پیشنهاد عقد قرارداد در صورت وجود تأییدیه نهایی
1-8-5-2-احراز شرایط حقوقی
1-8-5-3- عقد قرارداد با متقاضی
1-8-6- اجرای مصوبه و نظارت
1-8-6-1- پرداخت مرحلهای طبق گزارشات پیشرفت
1-8-6-2- معرفی نمایندة صندوق برای نظارت
1-8-6-3- ایجاد یك سیستم مالی استاندارد برای ارائه گزارشات مالی
پس از مطالعه «فرآيند اجرايي»، متقاضی بمنظور ارسال اطلاعات اوليه طرح خود به صندوق، ميبايست ابتدا نسبت به تکميل ” فرم آشنايي اوليه با طرح” اقدام نماید. بديهي است که پس از تاييد فرم اوليه از سوي صندوق و اعلام به متقاضي، وي بايد نسبت به تکميل و ارسال فرم «خلاصه طرح توجيهي» اقدام نمايد.
1-9- آمار و ارقام
صندوق در طول فعالیت خود با استفاده از سرمایه اولیه و سرمایه افزایش یافته، موفق به حمایت مالی بیش از 300 پروژه در مرحله نوآوری، ابتكار و نیمهصنعتی و مراكز تحقیقاتی بخش خصوصی با معرفی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، وزارتخانههای صنعتی، سازمانها و مراكز معتبر علمی و تحقیقاتی كشور گردیده است.
با توجه به تجربیات چندین ساله این صندوق و از طرف دیگر تغییر مدل فعالیتهای صندوق مالی توسعه تكنولوژی از ابزارهای مبتنی بر بدهی به ابزارهای مبتنی بر سهام و ورود به حوزههای نوین سرمایهگذاری، مطالعات وسیعی در زمینه پتانسیلهای خدمات نوین مالی بنگاههای دانشبنیان صورت گرفته است كه نتیجه این فعالیتها، مدل عملی تأمین مالی صندوق میباشد كه توانسته است بسیاری از خلاهای مالی بنگاههای دانشبنیان را در كشور شناخته و برای رفع آنان اقدام به ارائه مدلهای خاص مطابق با تجربیات كشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نماید.
این موسسه از ابتدای فعالیت خود تا پایان سال 1384 جمعاً 420 طرح را با اعتباری معادل 1/55448 میلیون ریال مورد پذیرش و بررسی قرار داده است كه از میان این تعداد، 320 طرح از سوی هیأت مدیره تصویب و تحت حمایت مالی قرار گرفته است؛ بررسیهای انجام شده نیزحاکی از آن است که اکثر طرحهای مذکور به چرخه تولید پیوسته و نقشی غیر قابل انکار را در توسعه تکنولوژی کشور ایفا نمودهاند.