اقتصاد مقاومتی
پرویــز کرمــی، دبیــر ســتاد توســعه فرهنــگ علــم، فنــاوری و اقتصــاد دانش بنیــان معاونــت علمــی و فنــاوری ریاســت جمهــوری، در برنامــه «تیتــر امشــب» شــبکه خبــر صــدا و ســیمای جمهــوری اســلامی ایــران بــه تبییــن نقــش شــرکتهای دانش بنیــان در اشــتغالزایی و تولیــد ثــروت پرداخــت و گفــت: «در فضــای اقتصــاد مقاومتــی کنونــی در کشــور شــرکتهای دانش بنیــان قلــب تپنــده اقتصــاد کشــور هســتند، لــذا در شــرایط کنونــی دیگــر نمیتــوان دانشــجویان را بــه عنــوان تکنســین بــه خــارج فرســتاد، بلکــه بایــد از تــوان و نیــروی فکــر همیــن جوانــان در قالــب شــرکت دانش بنیــان اســتفاده کــرد. در حــال حاضــر تنهــا شــرکتهای دانش بنیــان هســتند کــه میتواننــد در کنــار اشــتغالزایی، بــه تولیــد ثــروت در کشــور کمــک کننــد.»
کرمــی، دبیــر ســتاد توســعه فرهنــگ اقتصــاد دانش بنیــان، بــا ارائــه تاریخچــهای از قانــون حمایــت از شــرکتهای دانش بنیــان گفــت: «در ســال 89 مجلــس قانــون حمایــت از شــرکتهای دانش بنیــان را تصویــب کــرد کــه تــا ســال 92 ایــن قانــون عمــلا معطــل بــود. بــرای احیــای ایــن قانــون کارگروهــی تشــکیل شــد کــه صلاحیــت شــرکتهای دانش بنیــان را مــورد ارزیابــی قــرار دهــد. ایــن کارگــروه از وزارتخانه هــای صنعــت، بهداشــت، علــوم، دفــاع، رفــاه و صنــدوق نــوآوری شــکوفایی کــه یکــی از پایه هــای ایــن شــرکتهای دانش بنیــان اســت، تشــکیل شــده اســت و دبیرخانــه کارگــروه در معاونــت علمــی رئیس جمهــور است. »
او افــزود: «در ســال 92 ده شــرکت دانش بنیــان داشــتیم، امــروز 3119 شــرکت دانش بنیــان داریــم. موضــوع شــرکت دانش بنیــان در ابتــدا یــک راهبــرد درازمــدت بــود، امــا امــروز بــه گفتمــان تبدیــل شــده اســت. رهبــر معظــم انقــلاب بــه عنــوان شــخص اول مملکــت بــر ایــن موضــوع تاکیــد دارنــد. رئیس جمهــور، مجلــس، آحــاد مــردم، دانشــگاهیان و تمــام بازیگرانــی کــه در زیســت بوم فنــاوری بازیگــران اصلــی شــرکتهای دانش بنیــان هســتند، بــه ایــن موضــوع واقفنــد کــه راه نجــات اقتصــاد کشــور، راه توجــه بــه نیــروی انســانی خــلاق و کارآمــد در کشــور، فقــط از طریــق شــرکتهای دانش بنیــان میگــذرد.
ســی هــزار میلیــارد تومــان ارزش دارایــی بــوده کــه ایــن شــرکتها بــرای کشــور خلــق کردهانــد و 15 هــزار نفــر اشــتغال زایی کرده انــد. رشــد و آتیــه خوبــی را بــرای کشــور میبینیــم، چــون جامعــه جــوان و خــلاق مــا در حــال ورود بــه ایــن بــازار اســت. کاری کــه معاونــت علمــی بــه عنــوان راهبــرد در کنــار کارهــای خــود در نظــر گرفتــه هدایــت، حمایــت و ســاماندهی ایــن شرکت هاســت.
نقش شرکت های دانش بنیان در اشتغال زایی و تولید ثروت
دبیــر ســتاد توســعه فرهنــگ اقتصــاد دانش بنیــان، شــرکت های دانش بنیــان را در ســه حیطــه نوپــا، تولیــدی و صنعتــی تقســیم بندی کــرد و افــزود: «هــر شــرکتی کــه در هــر موضوعــی صاحــب ایــده باشــد و توانــی بــرای اجــرای طرحــش داشــته باشــد، میتوانــد از تســهیلات حمایتــی شــرکتهای دانش بنیــان بهره منــد شــود. البتــه ذکــر ایــن نکتــه مهــم اســت کــه یــک چنیــن شــرکتهایی نیابــد دولتــی یــا شــبهدولتی باشــند، بلکــه بایــد بــه طــور کامــل توســط بخــش خصوصــی اداره شــوند.»
بــه گفتــه کرمــی همــه شــرکتهایی کــه تمایــل بــه دریافــت تســهیلات دارنــد، بایــد دانش بنیــان باشــند.دبیــر ســتاد توســعه فرهنــگ اقتصــاد دانش بنیــان دربــاره پایــه و اســاس شــرکتهای دانش بنیــان گفــت: « دانشــگاه ها، مراکــز رشــد، وی ســی ها، مراکــز شــتاب دهنده و پارکهــای علــم و فنــاوری پایــه و اســاس شــرکتهای دانش بنیــان را تشــکیل میدهنــد. صاحبــان شــرکتهای دانش بنیــان در ابتــدا یــک تولیدکننــده هســتند کــه در مرحلــه بلــوغ تبــدل بــه شــتاب دهنده میشــوند و در ایــن حالــت جدیــد خــود قادرنــد از ســایر شــرکتهای نوپــا حمایــت کنند.»
او بــا اشــاره بــه اینکــه در ســرمایه گذاریهای نویــن برخــلاف ســرمایه گذاری های ســنتی کــه بیشــتر روی معــادن یــا نفــت و گاز صــورت میگرفــت، امــروز روی فنــاوری و علــوم نویــن صــورت میگیــرد، گفــت: «در حمایــت از مالکیــت معنــوی، دولــت لایحــهای را تقدیــم مجلــس کــرده کــه براســاس آن از پایایــی شــرکتهای دانش بنیــان بــه گونــهای حمایــت میشــود کــه اگــر فــرد در شــرکتی مشــابه در خــارج کار میکــرد از همــان تســهیلات بهره منــد میشــد.» بــه گفتــه کرمــی در حــال حاضــر 50 میلیــون موبایــل در کشــور فعــال اســت کــه هــزاران شــرکت مختلــف میتواننــد بــرای شــبکه های مجــازی آن تولیــد محتــوا کننــد کــه ایــن بــه معنــای 145 هــزار میلیــارد تومــان درآمــدی اســت کــه میتوانــد جــذب اقتصــاد کشــور شــود.
اقتصاد مقاومتی
بــا ایــن مبلــغ هــم میتــوان بــه صــدور فرهنــگ اقــدام کــرد و هــم اشــتغالزایی.دبیــر ســتاد توســعه فرهنــگ اقتصــاد دانش بنیــان در ادامــه افــزود: «معاونــت علمــی و فنــاوری دولــت به دنبال شناســایی موانع موجــود در راه شــکوفایی شــرکت های دانش بنیــان اســت. آنچــه اهمیــت دارد ذکــر ایــن نکتــه اســت کــه نــوآوری و تغییــر در کشــور مــا شــروع شــده و بــه زودی رونــدی جهشــی خواهــد داشــت.»
اقتصــاد بــر مبنــای دانــش صاحبــکار، رئیــس امــور شــرکتهای دانش بنیــان، نیــز در ارتبــاط تلفنــی بــا ایــن برنامــه گفــت:« اقتصــاد دانش بنیــان در محافــل آکادمیــک مباحــث مختلفــی دارد، امــا بــه زبــان ســاده بایــد بگوییــم اقتصــاد در طــول چنــد هــزار ســال گذشــته موجهــای زیــادی پشــت ســر گذاشــته اســت؛ زمانــی اقتصــاد کشــاورزی بــود، بعــد اقتصــاد فئودالــی و زمیــنداری بــود، ســپس وارد انقــلاب صنعتــی شــدیم کــه در اقتصــاد صنعتــی موجهــای مختلفــی در درون ایــن انقــلاب بــود. در حــال حاضــر نکتــه مهــم ایــن اســت که بــا فرایندهایــی از تولیــد ثروت مواجــه میشــویم کــه بنیــان آن نــه نیــروی انســانی، نــه ثــروت قبلــی، بلکــه دانــش اســت.
در اقتصادهــای نوظهــور و توســعه یافته بخشــی از اقتصــاد کــه براســاس دانــش و فنــاوری اســت، در حــال گســترش اســت کــه بایــد در کشــورمان نیــز بــه ایــن فعالیتهــای اقتصــادی بپیوندیــم. در واقــع مفهــوم اقتصــاد دانش بنیــان در حجــم درآمــد شــرکتها مفهــوم بــزرگ و وســیعی دارد، امــا میــزان درآمــد ایــن شــرکتها نســبت بــه کل شــرکتهای کشــور زیــاد نیســت، ولــی نکتــه مهــم رشــد ایــن حــوزه اســت کــه بهشــدت بالاســت و شــرکت هایی دیــده مــی شــوند کــه در هفتــه ده درصــد رشــد دارنــد و فعالیتهــای روبه رشــد ایــن شــرکتها بــرای کشــور نویدبخــش روزهــای خوب است.»
صاحبــکار گفــت:« بــرای شــرکتهای دانش بنیــان بــا توجــه بــه مشــکلاتی کــه داشــتند، بســته های حمایتــی خاصــی در نظــر گرفتیــم. تامیــن منابــع مالــی ارزان قیمــت، اســتفاده از معافیتهــای مالیاتــی بــه مــدت 15 ســال کــه 4 ســال اســت بــه صــورت عملیاتی اجرایی شــده اســت، اســتفاده از معافیت هــای گمرکــی، اســتفاده از تســهیلاتی بــرای اســتقرار در شــعاع شــهرهای بــزرگ از جملــه ایــن مزایــا هســتند کــه بــا کمــک دســتگاه های مختلــف طراحــی شــده اند.
مثــلا بــا بنیــاد ملــی نخبــگان و ســتاد کل نیروهــای مســلح هماهنگی هایــی انجــام شــده بــرای اینکــه افــراد کلیــدی فعــال در شــرکت های دانش بنیــان در ســربازی روی پروژه هــای دفاعــی متمرکــز شــوند، بعــد بتواننــد پایــان خدمــت بگیرنــد یــا برنامه هایــی در امــور مشــاوره ها و مســائل مالــی و مســائل بیمــه ای و… در حــال انجــام اســت. مجمــوع بســته برنامــه ای کــه معاونــت علمــی و فنــاوری رئیس جمهــوری بــا همــکاری دیگــر دســتگاه ها در حــال پیگیــری اســت، شــامل حــدود 110 برنامــه حمایتــی مختلــف اســت کــه اطلاع رســانی شــده و شــرکت های دانش بنیــان میتواننــد از ایــن برنامه هــا اســتفاده کننــد. البتــه لازم اســت ایــن را هــم بگویــم کــه کاری کــه در کشــور در حــال انجــام اســت، بــه همــت همــه دســتگاه ها در کشــور اســت. وزارت صنعــت، علــوم، بهداشــت، دفــاع و جهــاد کشــاورزی بررســی متنوعــی بــر روی زیســت بوم دانش بنیــان دارنــد.
پارک هــای فنــاوری و مراکــز رشــد نیــز بــه همــت وزارت بهداشــت و علــوم شــکل گرفته انــد کــه زیرســاخت مهمــی در ایــن زمینــه هســتند. او درخصــوص مســائل مالــی ایــن شــرکتها گفــت:«در خصــوص بحــث مالــی نیــز تصــور ایــن اســت کــه بایــد شــرکت ها وام بگیرنــد، درحالــی کــه عمــده تامیــن مالــی براســاس ســرمایه گذاری و مشــارکت در بــازار ســرمایه و بــورس اســت، چــون ریســک در ایــن حــوزه بالاســت و ســود هــم بالاســت، بنابرایــن مکانیــزم شــکل گرفته در دیگــر کشــورها نیــز براســاس وام نبــوده اســت. ســازمان بــورس و اوراق بهــادار آیین نامــه ای بــرای صندوق هــای خطرپذیــر مصــوب کــرده اســت کــه از بــازار ســرمایه تامیــن منابــع و در ایــن شــرکت ها ســرمایه گــذاری میکننــد کــه مجموعــه ایــن ســرمایه گذاری ها ســودآور خواهــد بــود.»
او همچنیــن ادامــه داد:« فضایــی در اطــراف دانشــگاه های شــریف و تهــران شــکل گرفتــه کــه در مجموعه هــای خصوصــی فعالیت هایــی داشــته اند کــه فراینــد ســادهای دارد و ایــن مکانیــزم در حــال رشــد اســت. بــه عــلاوه صنــدوق نــوآوری و شــکوفایی برنامه هــای مختلــف مثــل اعطــای وام هــای ارزان قیمــت دارد. نکتــه مهــم در توســعه زیســت بوم اقتصــاد دانش بنیــان تکمیــل زنجیره هاســت. بازارســازی بــرای شــرکت های دانش بنیــان نیــز اهمیــت دارد.
بــه ایــن منظــور بــرای خریــدار محصــول، منابــع ارزان قیمــت بــه عنــوان لیزینــگ قــرار میدهیــم کــه بتوانــد محصــول شــرکت دانش بنیــان را خریــداری کنــد. مضــاف بــر این هــا در نظــر داریــم معافیــت مالــی بــه شــرکتی بدهیم کــه طرح پژوهشــی بــه شــرکت دانش بنیــان ارائــه داده اســت. اگــر نیــاز فناورانــه خــود را بــه شــرکت دانش بنیــان دادنــد، معــادل مبلغــی کــه بــه عنــوان پــروژه پژوهشــی شــرکت دانش بنیــان دادنــد، بــه عنــوان معافیــت مالیاتــی در نظــر گرفتــه مــی شــود. البتــه ایــن موضــوع در دســت بررســی اســت و قــرار اســت بــه صــورت لایحــه در دولــت مطــرح شــود و در مجلــس نیــز آن را ارائــه کنیــم. هــدف کلــی مــا ایــن اســت کــه نــوآوران را بــه توســعه بیشــتر ترغیــب کنیــم.»
منبع ماهنامه اقتصاد دانش بنیان